"Η βαλίτσα του πρόσφυγα": άσκηση ενσυναίσθησης!

Υπ.εκπαιδευτικός: Ιουλία Εφετζή (εικαστικής αγωγής).

5ο Γυμνάσιο Αχαρνών

Μελετώντας και αναλύοντας τα έργα του Ακριθάκη με τα παιδιά της Γ' τάξης, σταθήκαμε σ' ένα σύμβολο: τη Βαλίτσα. Από εκεί, λοιπόν,  ξεκίνησε μια "ιδεοθύελλα", που μας έφερε μπροστά στις λέξεις "φυγή", "ξεριζωμός", "προσφυγιά"!
Συνδυάσαμε μνήμες και βιώματα των παππούδων μας που ξεριζώθηκαν από τον Πόντο και τη Μικρασία, με το σύγχρονο δράμα των ανθρώπων που φτάνουν στη χώρα μας, εγκαταλείποντας τις εστίες τους.
Και κάπως έτσι, προέκυψε το θέμα μας, το οποίο διατυπώθηκε ως εξής:

"Στη χώρα μου ξεσπά πόλεμος και πρέπει να εγκαταλείψω το σπίτι μου. Ποιά πράγματα, αξίες κλπ, θα βάλω μέσα στη βαλίτσα μου για να τα σώσω από την καταστροφή;"

Οι απαντήσεις των παιδιών, η συζήτηση που προέκυψε, αλλά, κυρίως τα έργα τους που σχεδίασαν, ζωγράφισαν ή φιλοτέχνησαν με κολλάζ, ήταν μια άριστη "άσκηση ενσυναίσθησης" για όλους μας!!

Δήμητρα Παπούλια

Κώστας Φώτος

Στεφανία Τσίκα

Τατιάνα Ουστίνοβα

Φάνης Χειλετζάρης

Δράση με το παιχνίδι: "Περάσματα"

Κείμενο από τη συντονίστρια εκπαιδευτικό της δράσης, Βασιλική Μυρτσίδου

"Χαιρετώ σας.
Τον τελευταίο καιρό «χάσαμε» πολλές ώρες μαθημάτων. Αυτές τις «χαμένες ώρες» τις αφιερώσαμε στην προσπάθεια του να κατανοήσουμε τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας. Η όλη ιστορία ξεκίνησε μέσα από μια σχετική κουβέντα στην τάξη . Όταν είδα να παίζει το πρώτο συνθετικό λάθρο- …. σκέφτηκα ότι έπρεπε να κάνω κάτι παραπάνω. Έτσι προχωρήσαμε . Είδαμε βιντεάκια με διασώσεις παιδιών στο Αιγαίο και συζητήσαμε πολύ για τους λόγους που αναγκάζουν αυτούς τους ανθρώπους να ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο. Ακόμη συζητήσαμε για το πόσο εύκολο είναι να βρεθούμε στη θέση τους. Ζήτησα από τα παιδιά να ετοιμάσουν και να φέρουν στο σχολείο μια «τσάντα» ανάγκης. Ήρθαν στην τάξη «θησαυροί». Εδώ ήταν το σημείο που ζήτησα τη βοήθεια της ομάδας. Είδαμε βιντεάκια της unicef με ιστορίες προσφυγόπουλων. Μου άρεσαν τα «Περάσματα» και αποφάσισα να τα χρησιμοποιήσω. Επέλεξα να εμπλέξω και ένα τμήμα της έκτης , όπου υπήρξα δασκάλα παλιότερα. Έτσι σαράντα παιδιά διαφορετικής ηλικίας και δυνατοτήτων συνεργάστηκαν , έφτιαξαν τις οικογένειές τους και ακολούθησαν την πορεία των προσφύγων προς την Ευρώπη. Είχαμε ποτάμι , σύνορα, διακινητές, ληστές, διασώστες κ.α. Ήταν εκπληκτικό να παρακολουθείς τα παιδιά να προσπαθούν να αποφασίσουν το τι θα κάνουν τους τραυματισμένους τους , πώς θα πληρώσουν για να περάσουν τα σύνορα, πού θα βρουν τα απαραίτητα (οι τσάντες ανάγκης εδώ αποδείχτηκαν εξαιρετική κίνηση) και ότι άλλο ο ρόλος τους το επέβαλε. Κλείνοντας τους ζήτησα να βγουν από το ρόλο τους , να γίνουν ο εαυτός τους ξανά και να γράψουν ένα γράμμα στο ….ρόλο τους ! Μια κοπελιά της έκτης επέλεξε να γράψει και την απάντηση του ρόλου!
Στη συζήτηση που έκανα στο τέλος μόνο με το τμήμα μου «έμεινα» να παρακολουθώ τριτάκια να μιλάνε για χρήμα, δύναμη , εξουσία, λέγοντας πως γι αυτά γίνεται ο πόλεμος.
Οι δράσεις έγιναν στην τάξη και στο γυμναστήριο. Προσωπικά, ζωσμένη με ένα τεράστιο νταούλι να δίνω το ρυθμό της καθημερινότητας, του πολέμου, της χαράς , της λύπης ε και κανα θρακιώτικο ενδιάμεσα, πέρασα υπέροχα, συγκινήθηκα, και ψήλωσα κανα δυο πόντους από περηφάνια. Οι τριγύρω; Ε καλά όπως πάντα υπάρχουν αυτοί που με κοιτάν με μισό μάτι γιατί δε μαθαίνω στα τριτάκια τον υπερθετικό των επιθέτων και υπάρχουν και αυτοί που έρχονται και μου λένε σ ευχαριστώ πολύ που αγκαλιάζεις έτσι τα παιδιά μας. Φυσικά μένω με τους τελευταίους".

Εκπαιδευτικό υλικό για να μιλήσεις στους μαθητές ή στα παιδιά σου για τους πρόσφυγες

Όπως είχαμε αναφέρει στη πρώτη συνάντηση του Δικτύου Τέχνης και Δράσης, η φετινή χρονιά των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών μας δράσεων είναι αφιερωμένη στο προσφυγικό θέμα.

Για όσους θέλετε να δουλέψετε στις τάξεις αυτο το θέμα, σας προτείνουμε κάποια εκπαιδευτικά εργαλεία, αλλά και την ίδια την σελίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, όπου εκεί θα βρείτε έγκυρες πληροφορίες για το προσφυγικό, τους θεσμούς και τις πολιτικές γύρω από τα δικαιώματα των προσφύγων.

Για να μεταβείτε στην επίσημη σελίδα της Ύπατης Αρμοστείας πατήστε: ΕΔΩ

Στα πεδία εκπαίδευση και εκπαιδευτικά εργαλεία θα βρείτε πολλά χρήσιμα.

Ξεχώρισα μερικά:

1."Ειρήνη. Η ιστορία ενός παιδιού πρόσφυγα". Η «Ειρήνη» είναι ένα εκπαιδευτικό εργαλείο για  παιδιά 5-8 ετών και  έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν μέσα στην τάξη θέματα όπως η διαφορετικότητα, η ανεκτικότητα και οι πολιτισμικές διαφορές. Η ταινία κινουμένων σχεδίων «Ειρήνη» διαρκεί 7 λεπτά και συνοδεύεται από εγχειρίδιο με σημειώσεις για τους εκπαιδευτικούς.
-Για να δείτε το βίντεο στο youtube πατήστε: ΕΔΩ
-Για περισσότερες πληροφορίες και το εγχειρίδιο του  εκπαιδευτικού  πατήστε: ΕΔΩ




2.«Δραστηριότητες βιωματικής μάθησης στα ανθρώπινα  δικαιώματα και τα δικαιώματα των προσφύγων»
 Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει 39 βιωματικές δραστηριότητες για    μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και  ομάδες νέων. Για να κατεβάσετε το βιβλίο, πατήστε: ΕΔΩ








3.  ΤΑ ΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.  Τα «Περάσματα» είναι ένα βιωματικό παιχνίδι  της  Ύπατης Αρμοστείας, το οποίο βασίζεται στη μέθοδο της προσομοίωσης, επιτρέποντας  στους συμμετέχοντες να βιώσουν πιο αποτελεσματικά μια μακρινή κατάσταση μέσα από τη διαδικασία της δραματοποίησης και αναπαράστασης της πραγματικότητας όπως τη ζουν οι πρόσφυγες. Για περισσότερες πληροφορίες και για να κατεβάσετε το υλικό, πατήστε: ΕΔΩ

4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ: Άσυλο και Διεθνής Προστασία- ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ και ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ του σύγχρονου φαινομένου των προσφύγων στην Ευρώπη και την Κύπρο
(Αντιπροσωπεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο) Περισσότερα: ΕΔΩ



Εκπαιδευτικά εργαλεία-προτάσεις από άλλους φορείς:

5. Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές (ψηφιακό παιχνίδι). Το ηλεκτρονικό παιχνίδι "Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές" είναι ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι με θέμα τους πρόσφυγες που έχει σχεδιαστεί για να παιχτεί μέσα στη σχολική τάξη ή με τους γονείς στο σπίτι.
Περισσότερα: ΕΔΩ

6. ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2: ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ 
Συγγραφείς:ΒΟΥΛΑ ΠΑΠΑΠΑΝΝΗ ΕΥΑ ΚΑΣΙΑΡΟΥ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΘΗΝΑ 2007
Διαθέσιμο :ΕΔΩ









ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Το μεταναστευτικό ζήτημα μέσα από 18 πίνακες γνωστών ζωγράφων.Το μεταναστευτικό δεν είναι τωρινό πρόβλημα της ανθρωπότητας. Πάντα, σ όλες τις εποχές, άνθρωποι ξεριζωνόταν από τα σπίτια και τις πατρίδες τους ηθελημένα ή αθέλητα. Στους παρακάτω 18 πίνακες ζωγραφικής, βλέπουμε πως απεικόνισαν το πρόβλημα, μέσα στους τελευταίους 2 αιώνες, διάσημοι ζωγράφοι. Πατήστε: ΕΔΩ

Το προσφυγάκι¨του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.  Ενα έργο τέχνης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αφόρμηση για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους πρόσφυγες. Περισσότερα: ΕΔΩ









ΒΙΒΛΙΑ

Μικρές Οδύσσειες Παιδιών.Συγγραφέας: Βικτώρια Μπαντή. Στο βιβλίο αυτό δε γίνεται κατήχηση, ούτε προσκλητήριο να σεβαστείς ιδέες δύσκολες. Στο βιβλίο μοιράζεται απεριόριστη γνώση πάνω στις βασικές αρχές του παγκόσμιου πολιτισμού. Μία εκ των πλέον θεμελιωδών είναι ο σεβασμός, η ευαισθητοποίηση και η κατανόηση των προσφύγων.Περισσότερα: ΕΔΩ

Ο Πίνακας που άλλαξε χρώματα. Το παραμύθι αυτό της Σίσσυς Παπαγεωργίου που κέρδισε στο διαγωνισμό συγγραφής με θέμα «Οι Μικροί Πρόσφυγες» είναι μια τρυφερή, πρωτότυπη ιστορία που καταγράφει τη φιλία δύο μικρών ξένων, μέσα σε ένα καινούριο, διαφορετικό περιβάλλον και αναδεικνύει την ομορφιά και τη δύναμη που πηγάζει από την σύνθεση και την αρμονία διαφορετικών χρωμάτων, σκέψεων και ιδεών. Περισσότερα: ΕΔΩ