Κόκκινη ομπρέλα

Στην καρδιά της πόλης, υπάρχει ένα κέντρο ημέρας που συντονίζει ο σύλλογος οροθετικών η Θετική Φωνή, το  RED UMBRELLA  και σκοπό έχει να ενδυναμώσει τις γυναικες εκείνες αλλα και τους άνδρες που εργάζονται στον δρόμο, στο σεξ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να έχουν άμεση πρόσβαση σε υγειονομικές, ιατρικές νομικές,συμβουλευτικές υπηρεσίες κ.α.

Σε αυτό το πλαίσιο ενδυνάμωσης μέσα στο κέντρο, υπάρχει ένα τραπέζι δημιουργικής απασχόλησης. Εκεί με την παρέμβαση  των Εικαστικών-Εμψυχωτών  του Δικτύου Τεχνης και Δράσης, επιχειρείται η ενδυνάμωση των προσώπων που εκδίδονται , με  τη βοήθεια  της Τέχνης.
Αυτό το εργαστήριο δεν έχει τη γνωστή διάσταση "παραγωγής" εικαστικού έργου αφού πολλά απο αυτα τα πρόσωπα δεν είχαν ποτέ ξανα την εμπειρία του "κάθομαι σε ένα τραπέζι για να γράψω ή για να ζωγραφίσω".  Το απλό Doodling ή ο επιχρωματισμός απλών μοτίβων έχουν ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το πλαίσιο.

Η Άννα Λιώλιου, εικαστικός εμψυχωτρια στο κέντρο, μας καταθέτει την εμπειρία της:

Στο Red Umbrella Athens με φώναξε η Έλενα.
Μου λέει «Κοίτα, η Θετική Φωνή λειτουργεί ένα κέντρο ημέρας για κοπέλες που εργάζονται στο σεξ και θέλουν να συμπεριλάβουν και τα καλλιτεχνικά στις ώρες λειτουργίας». «Κοίτα,» μου ξαναλέει, «δεν είναι εύκολο, είναι δύσκολες περιπτώσεις αυτές οι κοπέλες αλλά τα παιδιά κάνουν πολύ καλή δουλειά». Δεν ήξερα τι να περιμένω αλλά από αυτά που άκουσα κάτι με τράβηξε.
Μου φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον γιατί δεν είχα ξανακούσει κάτι παρόμοιο- μια οργανωμένη δομή που να βοηθάει μια περιθωριοποιημένη ομάδα ανθρώπων εργαζόμενων στον δρόμο.
Μια ομάδα για την οποία δεν ήξερα τίποτα κι όμως μετά από 2 χρόνια έμαθα πολλά.
Μια ομάδα ανθρώπων στιγματισμένη, που επιτίθεται και παρενοχλείται από την κοινωνία, τις αρχές, και από τους ίδιους τους πελάτες, ενώ δεν προστατεύεται από κανέναν.
Μέχρι που ήρθε το Red Umbrella πολύ ταπεινά και αληθινά, και άνοιξε...την ομπρέλα του...αρχικά με σκοπό να λειτουργήσει έναν χώρο προστατευμένο από τον δρόμο, όπου θα μπορεί να ενημερώνεται και να ενημερώνει για τις συνθήκες και τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων. Και ως σήμερα να αξιολογεί συνεχώς ποιες είναι οι ανάγκες τους και να μπορεί να τις διευκολύνει. Να μπορέσει να διευκολύνει το επάγγελμα αυτών των γυναικών (και πλέον και αντρών).
Κάθε φορά που επιστρέφω στο Red Umbrella η δομή έχει εξελιχθεί και αναβαθμιστεί. Από τον ημιώροφο που έμπαζε κρύο και στολίζαμε με φελιζόλ και φωτάκια τα ανοίγματα, και καθόμασταν μετά στην εποπτεία με τις κουβέρτες....στο νεοκλασικό του πρώτου ορόφου και έπειτα του δεύτερου, πλέον με μεταφραστές για τα αλλοεθνή κορίτσια, με νομική σύμβουλο, κοινωνική λειτουργό, και σταθερά τις άλλες υπηρεσίες: συμβουλευτική, τεστ για HIV/AIDS, ρούχα, προφυλακτικά, καφέ και τσάι, παιχνίδια και φυσικά το τραπέζι των καλλιτεχνικών, αυτό που έχει φιλοξενήσει τόσες όμορφες στιγμές; αυτό το τραπέζι που τόσες φορές έμεινε παραπονεμένο επειδή καμιά κοπέλα δεν τολμούσε να κάτσει: «Βαριέμαι!» «Δεν έχω όρεξη!» «Άπαπαπα!» «Έγώ δεν ξέρω, εγώ δεν μπορώ!» Αυτό το τραπέζι που άλλες τόσες φορές έγινε μάρτυρας στις ίδιες κοπέλες να δημιουργούν!!!Σε αυτό το τραπέζι είδα κοπέλα που ήταν εντελώς αρνητική στη συμμετοχή εντέλει να κάθεται και μετά την πρώτη ζωγραφιά να κάνει και δεύτερη και τρίτη. Αυτό το τραπέζι είδε κοπέλα να κοροιδεύει τις άλλες κοπέλες που ζωγράφιζαν ότι είναι σαν τα παιδάκια και μετά από μισή ώρα να κάθεται και αυτή, σαν έφηβη, να μιλάει στο τηλέφωνο αλλά παράλληλα να κάνει ένα πρόχειρο σχέδιο. «Να το ανεβάσω πάνω;» «Όχι! Αν κάτι δεν μ`αρέσει όχι!» Συνεχίζοντας να μιλάει στο τηλέφωνο έκανε ένα πιο μελετημένο «Αυτό μπορείς να το βάλεις».
Κοπέλα που αντιστεκόταν έντονα και πήρε την φίλη της από το τραπέζι, μαζί και μια καρέκλα, ήρθε μετά και έκατσε και ζωγράφισε. Όταν την ρώτησα αν μπορώ να το ανεβάσω, με κοιταέι διστακτικά και λεεί «Δικό μου;» «Ναι...» Και όταν ανέβηκε η ζωγραφιά, με το ίδιο διστακτικό και χτυπημένο πρόσωπο έσπασε ένα μικρό χαμόγελο, ένα χαμόγελο-ρωγμή σαν μια απόδραση που παραπέμπει σε μια άλλη διάσταση.
Κοπέλα που συνήθως κάθεται αλλά η αυτοπεποίθηση της στις ζωγραφικές της ικανότητες είναι πολύ χαμηλή, έκατσε μετά από δύο ώρες, «Δεν ξέρω, δεν μπορώ! Ο γιός μου θα στα κάνει καλύτερα!» «Έλα κάνε κι εσύ γιατί έχεις το δικό σου στυλ και είναι πολύ όμορφο να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποια έργα είναι δικά σου, γιατί τα δένει η δική σου μοναδική πινελιά. Έτσι μπορούμε να κάνουμε και φάκελο.» «Τι φάκελο;» «Κοίτα, οι κοπέλες που ζωγραφίζουν συχνά και είναι τακτικές θα έχουν τον δικό τους φάκελο με τα έργα τους ενώ αυτές που κάθονται πιο περιστασιακά θα έχουν εναν κοινό φάκελο.» Με το δάχτυλο στο πηγούνι σκεπτική, σήκωσε κεφάλι και βλέμμα και αποφασιστικά μου δήλωσε «Κάνε μου κι εμένα φάκελο!» Σκέφτηκα οτι αυτή είναι μια πραγματική στιγμή ενδυνάμωσης.
Την τελευταία φορά δε, στο τραπέζι, τα κορίτσια κι εγώ ήμασταν μάρτυρες σε κοπέλες να εμπλέκονται σε κριτική των έργων! «Εσύ το έκανες αυτο; Άντε καλέ! Εγώ νόμιζα αυτό ήταν σχέδιο έτοιμο και απλά το έβαψες! Πωπω δες τι ωραίο! Μπράβο σου!»

Μέσω της τέχνης καταφέρνουν να εξασκήσουν ενδυνάμωση μεταξύ τους, τόσο φυσικά και απλά. Η τέχνη το προσφέρει αυτό. Δεν είναι απλά δημιουργική απασχόληση, ούτε απλά ζωγραφική, ούτε απλά περνάμε τον χρόνο μας ζωγραφίζοντας. Θα μπορούσε. Αλλά δεν είναι. Γιατί εμείς το βλέπουμε αλλιώς. Είναι χώρος εξέλιξης, είναι χώρος κοινότητας, δημιουργίας, ανταλλαγής, διαφυγής σε διαστάσεις αλλιώτικες, είναι χώρος κοινότητας που τρέφει τα μέλη της, αν βέβαια το δούμε και το χτίσουμε με αυτόν τον τρόπο. Συνεχώς επαναλαμβάνω το εξής, ότι όταν κάθονται σε αυτό το τραπέζι τα κορίτσια συμπεριφερόμαστε σαν να ήταν μαθήτριες, σα να ήμασταν σε ένα εργαστήριο. Έχουν την ίδια μεταχείριση, προσαρμοσμένη, όπως βέβαια σε κάθε ομάδα ανθρώπων.

Είμαι πολύ περήφανη που μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες συνεχίσαμε, συνεχίσαμε να πιστεύουμε στην δύναμη της τέχνης να μεταμορφώνει τους ανθρώπους και να τους προσφέρει άλλες οπτικές. Στην μαγεία της τέχνης να σε ταξιδεύει, να σου δημιουργεί άλλους κόσμους. Είμαι χαρούμενη που η ομάδα του RUA συμμερίζεται την ίδια άποψη και πιστά μας εμπιστεύεται με ένα τραπέζι και δυό μεγάλα κουτιά υλικά. Αρκετά πράματα για να ξεφύγει κανείς.
Στο RUA πηγαινοέρχομαι, αλλά πάντα νιώθω ευπρόσδεκτη, και είναι και το ίδιο για τις ωφελούμενες. Ένας χώρος που μας ωθεί όλες και όλους να είμαστε καλύτεροι σε ότι κάνουμε, που μας βγάζει τον καλύτερο εαυτό. Ένας χώρος γέφυρα όπου κόσμοι διαφορετικοί που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα αλληλεπιδρούσαν, εδώ συναντιούνται και χτίζουν έναν άλλον μικρόκοσμο προστασίας και στήριξης, κάτω από μια κόκκινη ομπρέλα, που όλο μεγαλώνει και δυναμώνει.
Γιατί θα μπορούσε να είναι απλά ζωγραφιές, αλλά δεν είναι. Όπως θα μπορούσε να είναι απλά εκδιδόμενες, αλλά για μας δεν είναι.
Στο Red Umbrella προσπαθούμε για κάτι καλύτερο.
Και όταν έφυγα μου είπε κάποιος το απλό και καθησυχαστικό
–«Άντε με το καλό! Και εμείς, εδώ θα είμαστε.»

Ναι θα είστε, γιατί το καλό μένει.